Toegang tot de digitale wereld is een mensenrecht

Tekst: Annelies Verhelst en Ruud Yap

Wil je het hele gesprek zien? Onder aan het artikel kun je het filmpje ervan bekijken, of bekijk het op YouTube. Meer over Digital Rights Day Live lees je op de website van Pakhuis de Zwijger.

Status digitale mensenrechten

Ook Amsterdam wordt steeds digitaler. Tijdens Digital Rights Day Live ging het over inzichten en inspiratie uit Amsterdam op het gebied van deze digitalisering en wat dit betekent voor digitale mensenrechten. Ruud Yap, CTO van OBA: “Het gesprek ging over hoe we ons recht op privacy kunnen waarborgen in een wereld vol slimme camera's en technologie die constant gegevens over ons verzamelt. Ik besprak ook hoe we ervoor kunnen zorgen dat iedereen toegang heeft tot de digitale wereld, zodat niemand wordt uitgesloten. Bijvoorbeeld omdat deelname te moeilijk is of omdat de techniek niet werkt.”

Bibliotheek als veilige plek die niemand uitsluit

Het lijkt in eerste instantie misschien apart dat de bibliotheek meepraat in debatten over digitale mensenrechten. Ruud: “Mensenrechten zijn belangrijk voor de bibliotheek, omdat het een plek is waar mensen kunnen leren en informatie kunnen krijgen. En dat is niet alles. De bibliotheek vormt een centrum van kennis en cultuur. Het is een openbare ruimte waar mensen samenkomen om te lezen, te leren en discussiëren. Daarnaast verlenen we hulp en geven we voorlichting over privacy en veiligheid zodat mensen hun persoonlijke digitale gegevens beter kunnen beheren. Dit stelt mensen in staat gebruik te maken van hun recht op informatie en vrijheid van meningsuiting.”

Informatie en middelen

Hoe duidelijk mensenrechten ook zijn beschreven, de digitale mensenrechten hebben nog een doorvertaling nodig volgens Ruud. Concreet betekent het dat mensen zowel de informatie, als de middelen als de veiligheid nodig hebben. Bibliotheken kunnen het goede voorbeeld geven, maar ook pleiten voor betere wetten en beter beleid om digitale rechten te ondersteunen, lokaal en nationaal. Dat doen we samen met anderen. Ruud: “Met mijn tafelgenoten besprak ik wat wij kunnen betekenen voor de digitale mensenrechten. We helpen door Amsterdammers toegang te bieden tot technologie en informatie die nodig is om deel te nemen aan het digitale leven. Dat doen we heel praktisch door het aanbieden van gratis toegang tot computers en internet, maar ook het helpen ontwikkelen van digitale vaardigheden. We zagen dat daarbij vooral inclusie belangrijk is: een veilige omgeving waar iedereen zich welkom voelt. Geen nieuwe plek met drempels, maar een bestaande veilige haven. Een plek je jezelf veilig voelt en kan groeien. Die plek vinden mensen bij buurthuizen, de OBA, Cybersoek en op school, bijvoorbeeld.”

Intentie

De aanpak om digitale inclusie, en daarmee de digitale mensenrechten, goed te verankeren in Amsterdam is erg gelaagd. Er moet aandacht zijn voor zowel taal als digitaal. Zonder goede taalvaardigheden is het ook moeilijk om digitaal goed uit de voeten te kunnen. Je ziet daarom ook veel samenwerking op dit gebied. “Het begint op school, door het leesplan uit te breiden met een mediaplan. Daarin werkt de bibliotheek samen met het onderwijs. Dat digitale vaardigheden een vaste plek krijgen in het onderwijs zou daarbij ideaal zijn. Ook op latere leeftijd is het belangrijk dat taal- en digitaal onderwijs zonder drempels gevolgd kan worden. Daarbij is het cruciaal dat we met elkaar blijven kijken hoe Amsterdammers het beste worden geholpen. Het is goed dat we in dit gesprek met elkaar hebben uitgesproken dat we dit belangrijk vinden,” aldus Ruud.

Wil jij meedenken over hoe we digitale inclusie beter kunnen doen? Op 26 januari organiseert Leef en Leer! de Digi Challenge. Daarin gaan we aan de slag met thema’s op het gebied van digitale inclusie en maken we samen actieplannen voor 2023. Meld je aan en doe mee!